Logopeda

niezbędnych do nauki czytania i pisania. Dzieci, u których po wcześniejszych badaniach mowy stwierdzono opóźnienia w rozwoju mowy oraz zaburzenia artykulacji zakwalifikowane są na terapię indywidualną. Podczas zajęć stymulowany jest rozwój zdolności językowych i kompetencji komunikacyjnych oraz prowadzona jest korekcja zaburzonych głosek. Ćwiczenia dostosowywane są do wieku i indywidualnych możliwości dziecka. Szczególnie ważne jest uwzględnianie wieku rozwojowego, a nie wieku życia dziecka, zwłaszcza w przypadku dzieci z zaburzeniami mowy i rozwoju funkcji intelektualnych. Staramy się zachęcać do współpracy rodziców dzieci uczęszczających na ćwiczenia indywidualne. Rodzice pełnią bardzo ważną rolę w procesie reedukacji mowy. Po zajęciach w przedszkolu powinni utrwalać ćwiczenia ze swoimi pociechami, wspierać, chwalić, pomagać. Współpraca rodziców i logopedy warunkuje sukces. 

 

Jak powinien przebiegać prawidłowy rozwój mowy u dzieci w wieku od 3 do 6 roku życia ?

Stan rozwoju mowy dzieci 3-letnich

Dziecko 3-letnie rozumie to, co do niego mówimy, jeżeli treść naszych wypowiedzi nie wybiega poza jego wcześniejsze doświadczenia. Dziecko spełnia polecenia zawierające znane mu wyrazy, np. wskazuje części twarzy, ciała, części zabawek, przynosi  przedmioty, próbuje wykonywać codzienne czynności według podanych instrukcji słownych, pytane – podaje swoje imię.

Trzylatek komunikuje się z otoczeniem za pomocą zdania kilkuwyrazowego. Opowiada o tym, co aktualnie widzi; „mówi głośno” mówiąc także do siebie. W jego wypowiedziach można dostrzec poszczególne kategorie gramatyczne, chociaż obserwuje się jeszcze wiele form niewłaściwych, np. (Ja dam pić piesu) (Nie mam spodniów). Dziecko zaciekawia otaczający je świat. Zaczyna zadawać wiele pytań. Początkowo pytania te nie są jeszcze jasno sprecyzowane.

 

Dziecko trzyletnie powinno wypowiadać prawidłowo następujące dźwięki (zapis ortograficzny):

 

a, o, e, y, i, ą, ę, p, m (także zmiękczone: pi, bi, mi), f, w (fi, wi), t, d, n, ń, l (li), ś, ź, ć, dź, k, g, (ki, gi), ch, j, ł ;
głoski s, z, c, dz zaczynają być wymawiane prawidłowo, chociaż bywają jeszcze artykułowane jako ś, ź, ć, dź ;
podobnie głoski pojawiające się jako ostatnie w artykulacji dziecka: sz, ż, cz, dż są zastępowane przez ś, ź, ć, dź, ale również przez s, z, c, dz ;
głoska „r” wypowiadana jest w postaci „l” (wcześniej „j”) – to jest dopuszczalne.

 

 

Stan rozwoju mowy dzieci 4- letnich

Dziecko 4- letnie rozumie i wykonuje nasze polecenia, także i te, które zawierają wyrażenia przyimkowe z przyimkami: na, pod, do, w, przed, za, obok; rozpoznaje kolory; pytane odpowiada, co robi, gdy jest mu zimno, kiedy jest głodne, zmęczone. Wypowiedzi dziecka  wybiegają poza aktualnie przeżywaną sytuację. Potrafi ono mówić o przeszłości i o przyszłości. W jego wypowiedziach jest jeszcze wiele form agramatycznych, ale pojawia się zaciekawienie poprawnością językową. Pyta o prawidłową postać wymawianych wyrazów  (zarówno fonetyczna jak i gramatyczną) oraz o znaczenie nowych dla niego słów. Dziecko 4- letnie zadaje bardzo dużo pytań. Pytania te, podyktowane ciekawością, są precyzyjne. Dziecko pyta nie tylko co to?, ale także jaki jest?, po co to?, dlaczego tak się dzieje? Dziecko wykazuje ogromną chęć porozumiewania się, chęć do dzielenia się swoimi spostrzeżeniami. Często nie wystarczają mu zapamiętane środki językowe. Braki te wyrównywane są poprzez tworzenie form analogicznych do używanych wyrazów, np. (Tata to duży czytacz). 

 

Wymowa dziecka 4- letniego staje się dokładniejsza:

głoski s, z, c, dz  powinny już brzmieć twardo, a także powinny być wymówione z „zamkniętymi” zębami;

język nie może wsuwać się między zęby; wymowa międzyzębowa, jeśli się zdarzy powinna być skorygowana przez logopedę ponieważ nie ustąpi samoistnie;

u niektórych tylko dzieci obserwujemy artykulację głoski „l” przechodzącą w dźwięk drżący „r” lub wręcz pełne wymówienie głoski „r”; dziecko mówi  [lower ] lub [rower], [pantelra] lub [pantera] – jedno i drugie wymówienie jest poprawne;

niekiedy pojawiają się też głoski sz, ż, cz, dż, chociaż pamiętajmy o tym, że ich wymawianie jako s, z, c, dz, a także „r” jako „l” jest jeszcze w tym okresie prawidłowością;

 

Stan rozwoju mowy dzieci  5- letnich

Wypowiedzi dziecka 5-letniego przybierają formę realizacji wielozdaniowej. Dziecko chętnie opowiada o przebiegu jakiegoś wydarzenia, relacjonuje obejrzany film lub przewiduje fakty, które jego zdaniem mogą zaistnieć. W swoich wypowiedziach uwzględnia kolejność zdarzeń  i zależności przyczynowo – skutkowe. Pytane o znaczenie słów potrafi je wyjaśnić. Potrafi opisywać przedmioty podając ich cechy charakterystyczne oraz możliwości zastosowania tych przedmiotów. Nieprawidłowości gramatyczne zanikają. Dziecko dokonuje autokorekty i równie chętnie poprawia innych, np. młodsze rodzeństwo.

 

Wymowa doskonali się:

głoska „r” wymawiana jest prawidłowo – czasem można obserwować fakty hiperpoprawności , „r” pojawia się i tam, gdzie należałoby artykułować „l”;
poprawnie wymawiane są głoski sz, ż, cz, dż ;
wszystkie głoski dźwięczne brzmią dźwięcznie.  

 

Ustalenie się mowy powinno być zakończone ostatecznie do 6 r. ż